آیا ترک مواد مخدر در زمان بارداری امکان پذیر است؟

برطبق آمارهای به دست آمده از هر ۱۰ نفر معتاد در کشورمان یک نفر خانم است. به علاوه این آمارها از افزایش میزان گرایش بانوان و دختران به مصرف مواد مخدر نیز خبر می‌دهند. از این رو می‌توان نتیجه گرفت، یکی از موضوعاتی که در حال حاضر ذهن خانواده‌های بسیاری را به خود درگیر کرده است، این است که اعتیاد مادر به مصرف مواد مخدر در هنگام بارداری ممکن است چه آسیب‌هایی هم به مادر و هم به جنین وارد کند.

البته لازم به ذکر است، روند درمان و ترک اعتیاد به مصرف مواد مخدر چالش‌ها و سختی‌های مخصوص به خود را دارد؛ بنابراین تحمل چنین سختی‌هایی در کنار مسائل مربوط به بارداری، به مراتب کار دشوارتری خواهد بود. به عنوان مثال مادری که تصمیم به ترک اعتیاد خود در هنگام بارداری گرفته است، نمی‌تواند از هر دارویی برای درمان بیماری خود استفاده کند و همچنین قطع ناگهانی مصرف مواد مخدر سبب بروز تغییرات هورمونی در بدن مادر می‌شود که این امر می‌تواند سلامت مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهد.

ولی خبر خوب این است که در حال حاضر به دلیل پیشرفت متدهای درمانی، مادران باردار به راحتی و با مراجعه به مراکز ترک اعتیاد، اقدام به ترک هروئین یا اعتیاد خود به مصرف سایر مواد مخدر نمایند.

پس باتوجه به موارد گفته شده ما در این نوشتار قصد داریم تا در ابتدا این موضوعات را مورد بررسی قرار دهیم که اعتیاد در هنگام بارداری می‌تواند چه مشکلاتی برای مادر و جنین ایجاد کند و اساسا فرآیند درمان و ترک اعتیاد در بارداری به چه صورت انجام می‌شود و سپس برای این پرسش اساسی که آیا ترک مواد مخدر در زمان بارداری امکان پذیر است، پاسخ مناسبی ارائه کنیم.

اعتیاد در هنگام بارداری می‌تواند چه مشکلاتی برای مادر و جنین ایجاد کند؟

همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، اعتیاد به مصرف هروئین و سایر مواد مخدر دارد می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت مادر و جنین وارد کند. به‌علاوه اعتیاد مادر به مصرف مواد مخدر احتمال بروز اتفاقاتی نظیر سقط چنین یا مرده به دنیا آمدن آن را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد.

ضمنا اعتیاد مادر به مصرف مواد مخدر در هنگام بارداری زمینه‌ساز بروز اتفاقات دیگری خواهد شد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تولد زود هنگام و تولد نوزاد با وزنی بسیار کم اشاره کرد.

البته لازم به ذکر است، بسته به نوع ماده مخدری که مادر در هنگام بارداری به آن اعتیاد دارد، این اتفاقات می‌تواند به اشکال مختلفی بروز پیدا کند. به عنوان مثال مادر بارداری که به ماده مخدری مانند شیشه اعتیاد دارد، ورود ماده محرک داخل آن به بدن مادر باعث می‌شود تا آسیب‌های جدی به مغز جنین وارد شود و در مواردی چنین اتفاقی سبب می‌شود تا جنین پس از تولد به برخی بیماری‌های عفونی و نارسایی‌های قلبی دچار شود.

اما اعتیاد یا مصرف مواد مخدر در هنگام بارداری علاوه بر آسیب‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم، آسیب‌هایی به جنین وارد خواهد کرد که جبران ناپذیر هستند. به طور کلی مواد مخدر در خود مقداری مواد شیمیایی خطرناک دارند که ورود آن به مادر و سپس از طریق بند ناف به بدن جنین سبب می‌شود تا پس از تولد، علائم اعتیاد به مواد مخدر در نوزاد بروز پیدا کند.

درواقع در چنین حالتی نوزاد همراه با علائمی مانند تب، بی قراری، اسهال، گریه‌های خارج از کنترل و سرباز زدن از شیر خوردن، متولد می‌شود که به طور معمول علائم مذکور از جمله نشانه‌های رایج محرومیت فرد از مصرف مواد مخدر و نرسیدن ماده مخدر به او شناخته می‌شوند.

پس باتوجه به موارد گفته شده اگر بخواهیم در اینجا نتیجه‌گیری کنیم، اعتیاد مادر به مصرف مواد مخدر در هنگام، نه تنها به سلامت جسمی او آسیب‌های جدی وارد می‌کند، بلکه می‌تواند باعث شود تا به نوزاد چه در هنگامی که در شکم مادر خود قرار دارد و چه در هنگام تولد، آسیب‌های جبران ناپذیری وارد شود.

فرآیند ترک اعتیاد در هنگام بارداری به چه صورتی انجام می شود؟

همان‌طور که در بالا به آن اشاره کردیم، روند ترک اعتیاد در هنگام بارداری چالش‌ها و سختی‌های مربوط به خود را دارد که تحمل آن‌ها در کنار مسائل مربوط به بارداری، کار بسیار دشواری برای مادران خواهد بود. اما زمانی که مادر بارداری برای درمان بیماری و اعتیاد خود به یک مرکز ترک اعتیاد مراجعه می‌کند، تحمل چنین سختی‌هایی به مراتب کار آسان‌تری خواهد بود.

چراکه هنگامی مادر بارداری برای درمان بیماری و اعتیاد خود به مصرف مواد مخدر به یک مرکز یا کلینیک ترک اعتیاد مراجعه می‌کند، پزشکان و مشاوران این مراکز با انجام بررسی‌هایی در تمامی مراحل درمانی، به طور مداوم وضیعت جسمانی مادر و جنین را مورد بررسی قرار می‌دهند و به نوعی تا انتهای مسیر درمان و بهبودی کامل، همراهی آن‌ها را در کنار خود احساس می‌کنند.

از جمله اقداماتی توسط پزشکان و مشاوران مراکز ترک اعتیاد از مادران باردار انجام می‌شود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اقدامات پزشکی
• اقدامات روانشناختی
• اقدامات اجتماعی

۱- اقدامات پزشکی

در ابتدا و برای شروع فرآیند درمان، مادر باید برای انجام آزمایش‌هایی به یک پزشک مراجعه کند. درواقع زمانی که مادر به پزشک مراجعه می‌کند، پزشک مواردی مانند میزان عفونت و مشکلات کبدی یا قلبی را بررسی می‌کند تا براساس نتایج این بررسی‌ها، اقدامات لازم جهت درمان شناسایی شوند.

ضمنا در طی این آزمایشات و بررسی‌ها، پزشک اثربخش بودن استفاده از برخی داروهای نگهدارنده و موردتایید را نیز ارزیابی می‌کند تا در صورت نیاز مصرف آن‌ها را به مادر باردار تجویز کند. البته در اینجا باید به این نکته مهم اشاره کنیم که مادر باردار باید دوز مشخصی از این قبیل داروها را مصرف کند و با پایان دوران بارداری می‌تواند مصرف آن‌ها را متوقف کند.

۲- اقدامات روانشناختی

اعتیاد به مصرف مواد مخدر از جنبه‌های مختلفی می‌تواند آسیب‌های شدیدی به سلامت روانی فرد وارد کند. از این رو دریافت مشاوره و استفاده از خدمات روانشناسی به مادر باردار کمک می‌کند تا مشکلات روانی خود ناشی از مصرف مواد مخدر را به خوبی درمان کند.

به عبارت دیگر استفاده از خدمات روانشناسی در طی روند درمان و ترک اعتیاد سبب می‌شود که علل و دلایل گرایش هر فردی به مصرف مواد مخدر به شکل ریشه‌ای درمان شوند و پس از درمان احتمال بازگشت فرد به اعتیاد به حداقل ممکن برسد.

۳- اقدامات اجتماعی

وجود مشکلاتی مانند فقر و عدم توانایی مالی پرداخت هزینه‌های مربوط به درمان، مانع بسیار بزرگی بر سر راه مادران بارداری خواهد بود که قصد رهایی از چنگال اعتیاد خود به مصرف مواد مخدر را دارند. از این رو در چنین شرایطی مادران باردار می‌توانند با مراجعه به مراکز ترک اعتیاد وابسته به بهزیستی یا از طریق کمک‌های مددکاران اجتماعی این بیماری مزمن خود را درمان کنند.

آیا ترک مواد مخدر در زمان بارداری امکان پذیر است؟

در ارتباط با این موضوع که آیا ترک مواد مخدر در زمان بارداری امکان پذیر است یا نه، پزشکان و متخصصان بسیاری معتقدند که انجام چنین کاری کاملا امکان پذیر است و بهترین زمان ممکن برای شروع روند درمان، سه ماه اول بارداری است.

درواقع از این جهت شروع فرآیند درمان در سه ماه اول بارداری مهم است که با گذشت زمان و رسیدن به ماه‌های انتهایی بارداری، احتمال فراونی وجود دارد که آسیب‌های ناشی از مصرف مواد مخدر مادر در بدن جنین نیز بروز پیدا کند و خطر احتمال جنین به اعتیاد وجود داشته باشد.

سخن پایانی

در آخر باید بگوییم که اعتیاد مادر به مواد مخدر در هنگام بارداری می‌تواند آسیب‌های جدی به سلامت جسم و روان هم مادر و هم جنین وارد کند که در مواردی این آسیب‌های می‌تواند به اعتیاد نوزاد نیز منجر شود؛ بنابراین خوب است در صورتی که به مصرف هروئین یا سایر مواد مخدر اعتیاد دارید و پیش از بروز چنین مشکلاتی، هرچه سریعتر به یک مرکز ترک هروئین یا ترک اعتیاد مراجعه کنید.