تزریق بوتاکس: کاربردها، عوارض و نحوه تزریق
در وهله اول از تزریق بوتاکس برای کاهش چین و چروک صورت استفاده میشود. همچنین، از تزریق انواع بوتاکس در برخی بیماری‌ها و مواردی نظیر اسپاسم عضله گردن (cervical dystonia یا اختلال کشیدگی یا انقباض عضله گردن)، تعرق بیش از حد (هیپرهیدروزیس یا تعرق زیاد زیر بغل یا دست)، سندرم مثانه بیش فعال و عارضه تنبلی چشم استفاده میشود. از طرفی، تزریق بوتاکس میتواند در پیشگیری از میگرن مزمن نیز موثر باشد. در تزریق بوتاکس از سمی به نام onobotulinumtoxinA استفاده میشود تا به طور موقت از حرکت عضله جلوگیری کند. این سم توسط میکروبی تولید میشود که باعث بوتولیسم (نوعی مسمومیت غذایی) میشود. بوتاکس اولین دارویی است که در آن از سم بوتولینوم استفاده میشود. سایر محصولاتی که امروزه در آنها از این سم استفاده میشود عبارتند از دیسپورت (Dysport)، مایوبلاک (Myobloc)، زئومین (Xeomin) و مسپورت (Masport) که هرکدام با دیگری بویژه در دوز و تعداد واحد قابل تزریق متفاوت بوده و قابل معاوضه با یکدیگر نیستند.
بوتاکس برای چه مواردی استفاده میشود؟
صاف کردن موقت چین و چروک صورت و بهبود چهره
از تزریق بوتاکس برای موارد درمان زیبایی و جوانسازی نیز در افراد بزرگسال استفاده میشود. محبوب‌ترین موارد درمان زیبایی که با تزریق بوتاکس انجام میشوند عبارتند از:
- لیفت ابرو با بوتاکس
- درمان خطوط اخم با تزریق بوتاکس
- بوتاکس زیر چشم
- درمان و رفع خط خنده با تزریق بوتاکس
- درمان لبخند لثه‌ای با بوتاکس
- لیفت گردن با بوتاکس
میگرن مزمن
در میگرن مزمن و برای بیمارانی که ۱۵ مورد یا بیشتر حمله سردرد طی یک ماه دارند که این سردرد روزانه ۴ ساعت یا بیشتر ادامه پیدا میکند، از تزریق بوتاکس استفاده میشود. در موارد میگرن، بوتاکس در ۷ ناحیه خاص از عضلات سر و گردن تزریق میشود. بسته به هر بیمار، نتایج حاصل از این تزریق معمولا ۱۲ هفته ماندگاری دارد.
دیستونی گردن یا اختلال کشیدگی و انقباض عضله گردن
در موارد دیستونی گردن از تزریق بوتاکس استفاده میشود. دیستونی گردن وضعیتی است که منجر به انقباض غیر طبیعی عضلات گردن شده و این امر باعث میشود تا گردن پیچیده و به سمت جلو یا عقب متمایل شود.
کشیدگی و سفتی عضلات
در موارد اسپاستیسیتی یا سفتی غیرطبیعی عضلانی بازو، دست، پاها در بزرگسالان و کودکان حداقل 2 سال نیز از تزریق بوتاکس استفاده میشود. اسپاستیسیتی به وضعیتی گفته میشود که سفتی غیرطبیعی عضلانی باعث ایجاد مشکل و اختلال در حرکت کردن یا تکلم شخص شده و یا باعث ایجاد درد و ناراحتی شود.
مشکلات ماهیچه چشم
برای درمان برخی از مشکلات و بیماری‌های عضلانی چشم در بزرگسالان و کودکان حداقل 12 سال که ناشی از اختلالات عصبی هستند، از تزریق بوتاکس استفاده میشود. این موارد شامل اختلال در پلک زدن یا اسپاسم کنترل نشده پلک‌ها و وضعیتی بنام استرابیسم یا انحراف چشم است که با نام لوچی چشم نیز شناخته میشود.
مشکلات مربوط به مثانه
در افراد بزرگسال برای درمان عارضه بیش فعالی مثانه و بی اختیاری ادراری که مصرف دارو برای آنها موثر نبوده، از تزریق بوتاکس استفاده میشود. میتوان برای درمان بی اختیاری ناشی از اختلالات عصبی مانند آسیب نخاعی یا مولتیپل اسکلروزیس نیز از تزریق بوتاکس استفاده کرد.
در کودکان 5 ساله و بزرگتر و زمانی که سایر داروها اعم از داروهای آنتی کولینرژیک موثر واقع نشوند یا امکان مصرف این قبیل داروها نباشد، برای درمان عارضه بیش فعالی مثانه که به دلیل یک بیماری عصبی (مانند مولتیپل اسکلروزیس یا آسیب نخاعی) رخ میدهد میتوان از تزریق بوتاکس استفاده کرد.
تعرق مفرط یا بیش از حد
برای درمان عارضه تعرق بیش از حد (هیپرهیدروزیس یا تعرق مفرط) در زیر بغل، دست، پاها، سر یا صورت نیز تزریق بوتاکس یک راه حل و درمان ایمن و موثر بوده است. با اینکه تعرق برای متعادل کردن سطح دمای بدن ضروری است اما درمان مکرر هیپرهیدروزیس یا تعرق مفرط با تزریق بوتاکس کاملا بی خطر است. نواحی موضعی که تحت تأثیر این عارضه قرار می‌گیرند معمولاً فقط حاوی درصد کمی از غدد عرق هستند.
برای مثال، ناحیه زیر بغل تنها دارای دو درصد از غدد عرق بدن بوده و تعرق این ناحیه ارتباط چندانی با تنظیم دمای بدن ندارد.
مراحل تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم)
با اینکه تزریق بوتاکس در ظاهر شاید آسان به نظر برسد اما در واقع این روش درمانی یک روش دشوار و ظریف است که تنها باید توسط پزشک متخصص و مجرب صورت بگیرد.
در این روش درمانی از یک سوزن بسیار ظریف و نازک برای تزریق مقادیر کمی از سم بوتولینوم به عضلات نواحی خاص استفاده میشود. برای اهداف رفع چین و چروک پوستی، پزشک متخصص عضلات ایجاد کننده چین و چروک را بطور دقیق با تزریق بوتاکس تضعیف کرده و ضمن این تزریق، حالت طبیعی چهره را نیز حفظ میکند. مدت زمان مورد نیاز برای اتمام درمان و تعداد تزریق مورد نیاز به وضعیت پوست و اهداف شخصی مد نظر شما بستگی دارند.
آیا تزریق بوتاکس، مراحل آماده‌سازی قبل از درمان یا اقدامات مراقبتی بعد از تزریق دارد؟
چنانچه طی ۴ ماه گذشته، هرگونه تزریق بوتاکسی داشته‌اید حتما پزشک خود را از این موضوع مطلع کنید. همچنین اگر داروهای شل کننده عضلات، داروی خواب آور یا انواع داروهای ضد حساسیت مصرف میکنید، باز هم باید پزشک خود را از مصرف این داروها مطلع کنید. چنانچه داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنید، احتمالا باید چند روز قبل از تزریق بوتاکس مصرف آنها را قطع کنید تا احتمال خونریزی و کبودی به حداقل برسد.
پس از تزریق، نباید به مدت ۲۴ ساعت نواحی تحت درمان را مالش یا ماساژ دهید. پیروی از این امر به منظور جلوگیری از پخش شدن سم به سایر نواحی ضروری است. میتوانید بلافاصله پس از اتمام تزریق، فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید.
نتایج تزریق بوتاکس
معمولا ۱ الی ۳ روز بعد از تزریق بوتاکس، نتایج درمان قابل مشاهده میشود و نتایج تا ۳ ماه یا بیشتر نیز ماندگاری خواهند داشت. تداوم نتایج به انجام تزریق منظم نیاز خواهد داشت.
عوارض جانبی احتمالی
تزریق سم بوتولینوم یا بوتاکس در اکثریت موارد بدون بروز عوارض جانبی انجام میشود. تنها در نقاط کوچکی ممکن است خونریزی جزئی و کبودی دیده شود. تضعیف بیش از حد معمول عضلات نیز جزو عوارض جانبی محسوب میشود. اما از آنجایی که اثرگذاری سم بوتولینوم موقتی است، این عوارض نیز به مرور زمان رفع میشوند.
این روش درمانی هیچگونه محدودیتی نداشته و شامل از پرهیز از فعالیت بعد از درمان نیز نمیشود. گاها ممکن است راه رفتن بیمار بعد از تزریق بوتاکس مشکل‌دار به نظر برسد اما بعد از گذشت مدتی و زمانی که بیمار به تغییر ناگهانی در نحوه انقباض عضلانی خود حین راه رفتن عادت کند، راه رفتن او نیز متعادل خواهد شد که این امر بطور سریع طی ۱ الی ۲ هفته رخ میدهد. برخی از کودکان خردسال نیز ممکن است با کشش سریع پاشنه خود احساس ناراحتی داشته باشند. از اینرو ممکن است لنگ بزنند یا از آوردن وزن بدن خود بر روی این پاشنه بپرهیزند که این امر نیز طی هفته اول بطور سریع رفع میشود.
بروز عوارض جانبی شدید ناشی از تزریق بوتاکس بسیار نادر و غیر محتمل است اما اگر سم بوتولینوم بطور تصادفی از محل تزریق به سایر نواحی پخش شود ممکن است این اتفاق بیفتد. عوارض جانبی شدیدی که در این حالت احتمال بروز آنها وجود دارد عبارتند از ضعف عضلانی، گرفتگی صدا یا مشکل در تکلم، مشکل در بیان واضح کلمات، از دست دادن کنترل مثانه، مشکل در تنفس، مشکل در بلع، دوبینی، تاری دید و افتادگی پلک که از این بین، مشکل در تنفس و بلع میتواند کشنده باشد. چنانچه هریک از این عوارض جانبی رخ دهند باید فورا به پزشک مراجعه کرد.
منبع: مقالات سایت کلینیک ره‌یا
