اختلال بیش فعالی در کودکان، علائم و راهکارهای درمانی آن
احتمالا در بین اطرافیان و اقوام خود کودکانی را داشته‌اید که بسیار پرجنب و جوش بوده‌اند و متحمل برچسب بیش فعال شده‌اند. اما آیا بیش فعالی فقط مختص جنب و جوش و سر و صدا است؟ آیا علائمی مانند عدم تمرکز، حواس پرتی، بد خلقی، پر حرفی و مواردی از این دست می‌توانند از علائم بیش فعالی باشند؟ آیا این علائم در گروه‌های سنی مختلف متفاوت هستند یا برای همه در یک سطح بروز پیدا می‌کنند؟ برای یافتن پاسخ این سوال‌ها تا انتها با این مطلب همراه باشید تا علاوه‌بر موارد فوق با شیوه درمان این اختلال نیز آشنا شوید.
اختلال بیش فعالی چیست؟
شاید اولین سوالی که در ذهنتان شکل بگیرد این باشد که اختلال بیش فعالی چیست و چگونه بروز پیدا میکند؟ بنابر نظر پزشکان و متخصص اطفال در بیش‌تر مواقع بیش فعالی بدون دلیل عارض می‌شود و شاید بتوان ژنتیک و تغذیه را در بروز آن موثر دانست. کودکان درگیر با بیش فعالی در بخش‌هایی از مغز که مسئول توجه و تمرکز است، دچار آسیب هستند. حالا شاید بپرسید چه چیزی باعث این آسیب شده است؟ استعمال سیگار، الکل، داشتن استرس، خوردن غذاهای آلوده و کنسروی و... از عواملی هستند که می‌توانند بر سلامت جنین و کودک تاثیر بگذارند و به نظر پزشکان این موارد می‌توانند از دلایل بروز آسیب مغزی در کودکان باشند. از دیگر دلایل بروز بیش فعالی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- قرار داشتن در معرض سموم، سرب و مواد رادیو اکتیو
- تولد زودتر از موعد جنین
- صدمات مغزی
- وارد شدن شوک به کودک
با توجه به موارد فوق احتمالا متوجه شده‌اید که بیش فعالی با عدم تمرکز و توجه رابطه مستقیم دارد. بنابراین می‌توان گفت این بیماری نوعی اختلال بیولوژیک است که در پی آن کودکان و افراد مبتلا کنترل رفتارهای خود را از دست می‌دهند و به سختی می‌توانند آرام و متمرکز باشند.
علائم بیش فعالی در گروه‌های سنی مختلف
شاید با دیدن مواردی مانند بی‌حوصلگی، خیال‌بافی، نداشتن تمرکز (گاه به گاه) تصور کنید کودک شما دچار اختلال بیش فعالی شده است. اما بد نیست بدانید که این موارد بین تمام کودکان و حتی بزرگسالان مشترک هستند و همه افراد گاهی خسته و بی‌حوصله می‌شوند. علائم بیش فعالی خیلی گسترده‌تر از این‌ها هستند و در میان دختران و پسران متفاوت ظاهر می‌شوند. مثلا دخترها بیش‌تر با مواردی مانند کم توجهی به اطراف، ضعف در آموزش و بی‌نظمی درگیر هستند اما پسرها با مواردی چون پرخاشگری، انجام حرکات فیزیکی خطرناک و... در ادامه علائم بیش فعالی کودکان را در گروه‌های سنی مختلف بررسی می‌کنیم.
بیش فعالی در نوزادان
- گریه مداوم
- تحریک پذیری و بی قراری
- بی خوابی
- از دست دادن اشتها یا داشتن حس سیری ناپذیر
بیش فعالی در خردسالان (2 تا 5 سال)
- کودک کم حوصله می‌شود(نمی‌تواند بازی فکری انجام دهد)
- ناتوان در انجام کارهای مختلف
- بی نظم
- بی احتیاط و مشتاق برای انجام کارهای خطرناک
بیش فعالی در گروه سنی 6 تا 12 سال
- بی قرار و کنترل ناپذیر
- نشان دادن کنجکاوی در موضوعات مختلف و متفرقه
- بد قلق و بد خلق
- بروز مشکل در تکلم
- ناتوان در انجام کارهای ظریف
- بروز دادن رفتارهای مضحک
- آزار و اذیت دوستان
- رفتار پرخاشگرانه
- بی توجه نسبت به بزرگسالان در مدرسه و منزل
- غیر متمرکز و حواس پرت
- جا گذاشتن وسایل در مکان‌های مختلف (فراموشی)
- عجول و بدون صبر
- عدم ثبات احساسات و بروز خشم
- تکان‌های شدید و نا معقول
- پر حرف
- دست خط بد و عدم توانایی در درست نوشتن کلمات
- درک فضایی ضعیف
این موارد تنها بخشی از علائم اختلال بیش فعالی در کودکان هستند. متناسب با جنسیت فرد و نوع اختلال ممکن است گاهی علائم متفاوتی مشاهده کنید. اما هشیاری شما و مراجعه به موقع به متخصص اعصاب و روان می‌تواند در تشخیص بیماری موثر و کمک کننده باشد.
بیش فعالی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
قبل از این‌که به این سوال پاسخ دهیم بد نیست بگوییم که بهترین سن تشخیص بیش فعالی چه زمانی است؟ بهترین زمان، همین الان و امروز است. شما به عنوان والد مسئول کنترل و نگهداری کودک خود هستید و باید نسبت به رفتارهای او آگاه باشید و هوشمندانه رفتار کنید. اکنون علائم را می‌دانید؛ پس اگر موردی مشاهده کردید با پزشک و مشاور در میان بگذارید. برای سهولت کار می‌توانید از درمانکده کمک بگیرد و تا در کمترین زمان ممکن با بهترین متخصصان ارتباط برقرار نمایید.
اما پاسخ سوال اصلی؛ حداقل زمان لازم برای تشخیص این بیماری شش ماه است؛ به بیان دقیق‌تر کودک باید شش ماه این نشانه‌ها را از خود بروز دهد تا پزشک رای نهایی خود را صادر نماید. علاوه‌بر این پزشک از والدین می‌خواهد کودک را کنترل کنند و ببینند در چه موقعیت‌های دیگری نشانه‌ها ظاهر می‌شوند. این اطلاعات از تمام افرادی که با کودک در ارتباط هستند گرفته می‌شود. همچنین بروز علائم قبل از هفت سالگی نشانه‌‌ای جدی است. شما به عنوان والد یا شخص نزدیک به کودک در هنگام مراجعه به پزشک باید به سوالات زیر پاسخ دهید تا روند تشخیص بهتر طی شود:
- کودک چه نشانه‌هایی دارد؟
- از کی این نشانه‌ها ظاهر شدند؟
- علائم موجود چه تاثیری روی کودک داشته‌اند؟
- آیا مورد مشابه دیگری در خانواده وجود دارد؟
- کودک در مدرسه و با دوستان خود چگونه رفتار میکند؟
بیش فعالی چگونه درمان می‌شود؟
برای درمان بیش فعالی روش‌های مختلفی مانند دارو درمانی و بازی درمانی وجود دارد که به کارگیری آن‌ها از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. اکثر متخصصان توصیه می‌کنند روند درمان کودک بیش فعال با روش‌های غیر دارویی آغاز شود زیرا این روش‌ها اثرات مخرب کم‌تری دارند و کنترل کودک و تمرکز بر او راحت‌تر می‌شود. روش‌هایی مانند بازی‌های خلاقانه، قصه درمانی از مواردی هستند که در مراکز درمانی کودکان اجرا می‌شود. (واشنگتن)
در این بین محیط خانه و مدرسه نیز باید در راستای اهداف مرکز درمانی باشد. در واقع بخش زیادی از درمان کودک در خانه و مدرسه انجام می‌شود. معلمان و والدین باید در ارتباط مستمر با هم باشند. برای کمک به درمان بیش فعالی در مدرسه و خانه می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
- تمرینات ورزشی برای کودک
- داشتن برنامه خواب منظم
- داشتن برنامه غذایی سالم و غنی از آهن، پروتئین، منیزیوم، اسیدهای چرب امگا3
- دادن پاداش برای کارهای خوب
- آموزش مهارت‌های اجتماعی و همراه شدن با کودک
بیش فعالی اختلالی نیست که در طی یک شب درمان شود. بنابراین والدین باید آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهند و با کودک همراه باشند. داشتن احساس امنیت برای کودک بیش فعال و دیده شدن او امری بسیار مهم است. بنابراین اگر رفتار ناخوشایندی مشاهده کردید خود را کنترل کنید و از کوره در نروید؛ چرا که این رفتارها آگاهانه و عامدانه نیستند. برای بهتر شدن حال خودتان و داشتن حضور موثرتر از روش‌هایی مانند مدیتیشن استفاده کنید. فراموش نکنید که درمانکده همراه شما است. در هر ساعتی می‌توانید از مشاوران و کارشناسان ما کمک بگیرید.
برچسب ها : متخصص اعصاب و روان,متخصص کودکان,درمانکده
