سلامت ۱۸ آبان ۱۴۰۰ نوسینده : محمد امین نعمتی

بیماری پوکی استخوان چیست و چه علائمی دارد؟

اشتراک گذاری در شبکه های اجتماعی

معرفی به دوستان

کد امنیتی :

در بیماری پوکی استخوان به دلیل ضعف و شکنندگی استخوان‌ها، کوچکترین آسیب‌ها مثل خم شدن استخوان یا سرفه کردن می‌تواند باعث شکستگی شود. این بیماری ممکن است باعث شکستگی‌هایی به شکل ترک خوردگی و جزئی یا حتی فروپاشی استخوان شود و مشکلات جدی برای فرد مبتلا به وجود آورد.

پوکی استخوان مشکلی است که به دنبال تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی مردم در جهان بسیار شایع شده و شمار زیادی از مردم از این بیماری رنج می‌برند.

در این بیماری به دلیل ضعف و شکنندگی استخوان‌ها، کوچکترین آسیب‌ها مثل خم شدن استخوان یا سرفه کردن می‌تواند باعث شکستگی شود.

این بیماری ممکن است باعث شکستگی‌هایی به شکل ترک خوردگی و جزئی یا حتی فروپاشی استخوان شود و مشکلات جدی برای فرد مبتلا به وجود آورد. در این مطلب باهم به بررسی روش‌های پیشگیری و درمان این بیماری می‌پردازیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

پوکی استخوان چیست؟

استخوان یک بافت پیوندی است و برخلاف باور عموم مردم، زنده است. ساختار استخوان متشکل از دو لایه داخلی و خارجی است. لایه داخلی استخوان متخلخل است و حفره‌هایی شبیه به حفره‌های کندوی زنبور عسل دارد.

هنگامی که این حفره‌ها به دلیل تخریب بافت استخوانی (به هر دلیلی) و عدم جایگزینی آن بزرگ شوند، تراکم بافت استخوان کاهش می‌یابد و استخوان شکننده‌تر می‌شود. به کم شدن تراکم بافت استخوان، پوکی استخوان (Osteoporosis) گفته می‌شود.

کم شدن تراکم بافت استخوان معمولا علائمی ندارد و به‌تدریج پیشرفت می‌کند. بیشتر بیماران با شکستن استخوان در اثر ضربه‌های جزئی متوجه وجود این مشکل می‌شوند.

پوکی استخوان ممکن است در هر استخوانی از بدن بروز پیدا کند اما بیشتر در ستون مهره، لگن، مچ دستو پا و دنده‌ها مشاهده می‌شود.

همچنین بخوانید: راهنمای والدین برای تقویت استخوان‌های کودکان

علائم و پوکی استخوان

این بیماری در ابتدا نشانه‌ مخصوصی برای تشخیص آن ندارد. با پیشرفت بیماری در طی سال‌ها ممکن است باعث کوتاه‌تر شدن قد (که به دلیل شکستگی‌های ناشی از فشردگی نخاعی و خمیدگی کمر است) ، درد مبهم در استخوان‌ها مخصوصا در ستون مهره، شکستگی استخوان‌ها با ضربه‌های ملایم، بالا رفتن تعداد ضربان قلب و درد شبانه پاها می‌شود.

با تشدید یافتن این بیماری، ممکن است بیمار ناگهان درد شدیدی در استخوان‌ها احساس کند. این درد با انجام فعالیت بیشتر می‌شود و یک هفته تا سه ماه می‌تواند ادامه داشته باشد.

آیا پوکی استخوان درمان دارد؟

درمان پوکی استخوان معمولا با هدف کاهش سرعت پیشرفت بیماری، کم کردن درد بیمار و پیشگیری از شکستن استخوان‌ها است.

درمان هر بیمار با توجه به سن، ژنتیک، جنسیت و سابقه شکستگی استخوان‌ها متفاوت است و پزشک متخصص با توجه به سوابق پزشکی بیمار، برای او برنامه درمانی مخصوص تهیه می‌کند.

بعضی از روش‌های معمول درمان این بیماری به شرح زیر هستند:

تغذیه‌ مناسب و برنامه غذایی غنی از ویتامین د و کلسیم
قرص‌ها و مکمل‌های غذایی
برنامه ورزشی منظم (ورزش‌های استقامتی و پیاده روی)
محدود کردن سیگار و الکل

علائم پوکی استخوان در زنان

علت اصلی پوکی استخوان در زنان کم بودن توده استخوانی قبل از یائسگی یا از دست دادن توده استخوانی بعد از یائسگی است. گاهی هر دو علت با هم باعث این بیماری می‌شوند.

بخش عمده رشد انسان در 18 سالگی تکمیل می‌شود و بیشترین تراکم در توده استخوانی هر فرد را می‌توان در 30 سالگی مشاهده کرد.

هورمون‌ استروژن در زنان با افزایش جذب کلسیم از تخریب بافت استخوانی جلوگیری می‌کند اما با یائسگی و توقف ترشح این هورمون، احتمال ابتلای زنان به بیماری پوک استخوان بیشتر می‌شود.

نارسایی تخمدان و قاعدگی‌های نامنظم در خانم‌ها هر دو نشانه نامتعادل بودن سطح استروژن خون و زنگ خطری برای بروز این بیماری در فرد هستند.

داروی پوکی استخوان

گروه داروهای بیس فسفونیت رایج‌ترین داروهایی هستند که در روند درمان برای بیمار تجویز می شوند. این داروها را در ادامه نام بردیم:

ایباندرونیت

ایباندرونیت (Boniva) دارویی است که برای درمان یا پیشگیری از پوکی استخوان در خانم‌ها پس از یائسگی استفاده می‌شود.

این دارو روند تشکیل استخوان و بهبود شکستگی‌ها را سرعت می‌بخشد و روند از دست دادن تراکم بافت استخوان را کندتر می‌کند.

ریزدرونیت

ریزدرونیت (Actone, Atelvia) یکی دیگر از داروهای دسته بیس فسفونات‌ها است که برای تقویت استخوان، درمان یا پیشگیری از پوکی استخوان و درمان بیماری استخوانی پاژه استفاده می‌شود. این دارو هم از تخریب استخوان‌ها جلوگیری می‌کند.

آلندرونیت

آلندرونیت (Fosamax) دارویی است که برای جلوگیری از استئوپروز و درمان پوکی استخوان تجویز می‌شود و باعث مهار بازجذب کلسیم از استخوان‌ها می‌شود.

داروهایی که برای درمان و پیشگیری از این بیماری استفاده می‌شوند در حالت عادی عوارض خاصی ندارند اما اگر به‌شکل بی رویه استفاده شوند، می‌توانند باعث سوزش معده، احساس تهوع، معده درد و حتی آسیب به استخوان فک شوند.

درمان پوکی استخوان با تغذیه

تغذیه مناسب در درمان این بیماری بسیار موثر است. با گنجاندن مواد غذایی حاوی کلسیم و ویتامین د که باعث افزایش دوباره تراکم استخوان‌ها می‌شوند، می‌توان سرعت تحلیل بافت استخوان را کاهش داد.

این مواد غذایی را در لیست زیر نام بردیم:

شیر
ماست
سبزی‌های تیره رنگ
پنیر
ماهی
تخم مرغ
غلات و حبوبات
آجیل

درمان پوکی استخوان در افراد مسن

کم شدن تراکم بافت استخوان با سن نیز ارتباط مستقیم دارد. زیرا با بالا رفتن سن، روند ترشح هورمون‌هایی مثل پاراتورمون و کلسیتوسین که در تخریب و ساخت بافت استخوان نقش دارند از حالت متعادل خود خارج می‌شود. در بدن سالمندان شاهد کاهش شدید این دو هورمون هستیم.

بازسازی استخوان‌ها تقریبا تا سن 35 سالگی ادامه دارد و بعد از آن بافت استخوان‌های بدن تحلیل می‌رود. پوکی استخوان در زنان بالای 80 سال 50 درصد است، زیرا همراه با یائسگی سیکل قاعدگی و هورمون‌های زنان کاملا به هم می‌ریزد. در مردان نیز کاهش تستسترون هنگام کهولت سن،باعث کاهش تراکم استخوان می‌شود.

بهترین مکمل برای استخوان‌ها

در کنار تغذیه مناسب ویتامین‌ها و مکمل‌های مورد‌نیاز برای استحکام استخوان‌ها و مفاصل را نیز بشناسید. در این بخش لیستی از بهترین مکمل‌ها را برای شما تهیه کرده‌ایم.

قرص سوپراکل نیچرز اونلی
قرص استئوکینون هولیستیکا
قرص یونی فلکس لیبرتی
قرص استئوکر ویتابیوتیکس
قرص کلسی کر ویتان
قرص کلسی پاور هولیستیکا
قرص یونی بن بلند لیبرتی
قرص کلسیترا سوپرابیون

ویتامین برای پوکی استخوان

هر فرد مبتلا به این بیماری در کنار داروهای تجویزی به مواد معدنی و ویتامین‌ها هم در رژیم غذایی خود نیاز دارد تا بتواند مواد غذایی لازم برای تقویت و استحکام استخوان‌ها را جذب کنند.

در این بخش 6 ویتامین که استفاده مستمر از آن‌ها باعث ترمیم و سالم ماندن استخوان‌ها می‌شود را به شما معرفی می‌کنیم.

ویتامین D

برای تعادل میزان کلسیم و فسفات در بدن حضور ویتامین D ضروری است. امگا ۳ باعث جذب بهتر این ویتامین می‌شود.

با اینکه مهم‌ترین منبع این ویتامین نور خورشید است، اما آمار بالایی از مردم ایران با کمبود این ماده مغذی مواجه هستند و یکی از دلایل مشکلات در بافت استخوانی نیز کمبود همین ویتامین است.

جذب کلسیم کافی در بدن برای حفظ سلامت استخوان‌ها موضوعی ضروری و نیازمند وجود مقدار کافی ویتامین D در رژیم غذایی افراد است.

کلسیم

اصلی‌ترین ماده معدنی در بافت استخوان، کلسیم است. ۹۹ درصد کلسیم بدن در استخوان و دندان ذخیره شده‌ است و باقی آن در انقباض عضلات و ماهیچه‌های بدن نقش دارند. بدون وجود کلسیم، ادامه حیات ممکن نیست. کمبود کلسیم دلیل اصلی بروز پوکی استخوان در بدن انسان است.

منیزیم

منیزیم در کنار کلسیم به افزایش تراکم استخوان‌ها کمک کرده و مانع از پوکی استخوان می‌شود.

زینک (روی)

زینک جزو مواد معدنی است که شکل گیری و رشد استخوان را تحریک می‌کند.

ویتامین K2

ویتامین K2 در سوخت و ساز کلسیم در بدن نقش دارد و با بازسازی استخوان‌ها به سلامت اسکلت بدن کمک می‌کند.

همچنین بخوانید: چند پیشنهاد برای تقویت استحکام استخوان‌ها

آیا پوکی استخوان در مردان کندتر از زنان به پیشرفت می‌کند؟

این بیماری معمولا در کهنسالی شروع می‌شود و در مردان کندتر از زنان پیشرفت می‌کند. حدودا در سن 70 سالگی، میزان تراکم بافت استخوانی مردان و زنان برابر می‌شود.

بیمار مبتلا به این بیماری بهتر است چه مواد غذایی را مصرف نکند؟

نمک
کافئین
جوش شیرین
گوشت قرمز
الکل
سبوس گندم
جگر و روغن جگر ماهی

آیا می توانید از بدتر شدن پوکی استخوان جلوگیری کنید؟

پزشک باید این بیماری را بر اساس کاهش تراکم استخوان تشخیص دهد. این بیماری درجات مختلفی دارد و تشخیص زودهنگام آن می‌تواند به شما در جلوگیری از پیشرفت آن کمک کند.